
Bilimsel Adı: Iguana iguana
Coğrafi Dağılımı: Orta Amerika ve Brezilya
Doğal Yaşama Alanları: Tropik ormanlarda, genellikle nehir veya akarsu kenarlarında bulunan ağaçların suya eğilen dallarında yaşarlar. Herhangi bir tehlike anında hemen suya atlarlar. Çok iyi yüzücülerdir.
Boyu: Toplam uzunluk erkeklerde 2.2 m kadar olabilir ancak bunun 1.5 m’si kuyruğa aittir. Dişiler erkeklere göre daha kısadır(160-170 cm).
Ömrü: 15-20 yıl
Barınma: İguanalarda barınma çok önemlidir. Diğer sürüngenlerden farklı olarak erkek iguanaların cam akvaryumlarda beslenmesi tavsiye edilmez. Bunun nedeni erkek iguanalar kendi cinslerine karşı oldukça saldırgan olduklarından dolayı camda kendi yansımalarını gördüklerinde strese girerler. Kendi yansımasını başka bir erkek iguana sandığı için sık sık saldırı amaçlı kafasını camlara vurur ve burun yaralanmalarına neden olur.
Bu nedenle iguanalar için en ideal barınaklar tel kafeslerdir. Yavru iguanalar için küçük kafesler yeterli gelse de büyüdüklerinde geniş alanlara ihtiyaç duyacaklardır. Yetişkin iguanalar için tavsiye edilebilir minimum kafes ölçüleri 2m X 1m X 1.5 m şeklinde olmalıdır. Terraryum içerisinde kendilerini doğal ortamlarında olduğu gibi rahat ve güvende hissetmeleri çok önemlidir. Bunun için kafesin içi yapay bitkiler ve tırmanabilecekleri ağaç dalları ile dekore edilmelidir. Doğadan toplanan dekor malzemelerinin temiz olduğundan emin olun. Dışardan getirilen kütük ve ağaç dallarının iç kısımları çeşitli böcek ve parazitlere ev sahipliği yapıyor olabilir. Bu yüzden getirilen malzemeyi kafese koymadan önce dezenfekte edin veya kaynatın. İguanaların kafesindeki dışkı ve yere dökülen besin artıkları her gün düzenli olarak temizlenmelidir. Aksi taktirde bakteri ve sineklere uygun ortam hazırlamış olursunuz. Kafesin içindeki su kabı her gün temizlenmeli ve tazelenmelidir. Taban malzemesi olarak kum veya ağaç kabuklarından oluşan torf karışımını kullanabilirsiniz.

Aydınlatma: UVA ve UVB içeren florasan veya lambalar kesinlikle kullanılmalıdır.

Isı: İguanalar yüksek sıcaklıkları ve güneşlenmeyi severler. Kafesin (verdiğimiz kafes ölçülerine göre) içerisinde 100 W spot ampullerle bir güneşlenme alanı hazırlanmalıdır. Güneşlenme alanın sıcaklığı 35 ˚C diğer bölgeler ise 25-30 ˚C arasında olmalıdır. Gündüzleri sıcaklı 24 ˚C geceleri ise 21 ˚C altına düşmemelidir.

Rutubet: İguanalar doğada rutubetli ormanlarda ve su kenarlarında yaşarlar bu nedenle yüksek rutubet seviyesi sağlanmalıdır. %70-80 arası idealdir. Bunu da günde 4-5 sefer su spreyiyle kafesi nemlendirerek sağlayabilirsiniz.

Beslenme: İguanalar doğuştan bitkiseldirler. Bazı yanlış makaleler sonucu iguanaların hayvansal gıda aldıkları yazılmıştır. Bu bilgiler kesinlikle yanlıştır. Hayvansal gıdalarla beslenen iguanaların ömrü 7 yılı geçmeyecektir.
İguanalarınızın diyetinin %80’i sebze %20’si meyve ağırlıklı olmalıdır. Çoğu iguana besleyen arkadaşlarımız iguanalarını sadece marul,salatalık,domates gibi besin değeri çok düşük gıdalar ile beslemektedir. Ayrıca yemek tabağındaki sebze ve meyve karışımı 2-4 çeşidi geçmemektedir. Böyle beslenen iguanalar dengeli beslenemedikleri için birtakım rahatsızlıklara yakalanarak erken yaşta ölmektedir.
İguanalarınızın yemek tabağında en az 6-8 çeşit sebze ve meyve bulunmalıdır. Ayrıca her öğünde gerekli sürüngen multivitaminleri yemeklerinin üzerine eklenmelidir. Çünkü iguanalar doğada çok çeşitli sebze ve meyvelerle beslenirler ev koşullarında bu çeşitliliği sağlamanız iguanalarınızın sağlığı açısından çok önemlidir. Ayrıca haftada bir kez Kalsiyum/D3 yemeklerinin üzerine eklenmelidir. ‘’Calcidine granül’’ eczanelerde kolaylıkla bulabileceğiniz Kalsiyum/D3 takviyesidir. İguanalarınıza verebileceğiniz besinler : Roka, marul, tere, dereotu, radika, hindiba, ebegümeci, yonca, pancar yaprağı, turp otu, kereviz yaprağı, nane, fesleğen, dut yaprağı, Japon gülü, gül yaprağı ve çiçeği, kayısı, incir, erik, kivi, muz, papaya,çilek, kiraz, armut, kabak,şeftali, cennet meyvesi, yenidünya(tatlı), yeşil biber(tatlı). Şimdi vereceğimiz besinlerin besin değerleri düşük olduğundan dolayı az miktarda vermelisiniz. Salatalık, domates, havuç, patates, mantar.
NOT: Mısır ve havuç hızlıca şekere dönüşür. Havuç kalsiyum alımını engelleyen oksalata sahiptir. Karnabahar ve brokoli ise düzensiz tiroit fonksiyonuna yol açan ve iyodu kısıtlayan goitrojen içerir ve yeşil sebzelerdeki B1 vitaminini yıkar. Düzenli olarak bu besinler ile beslendiğinde B1 vitamini eksikliği görülür.
İguanaların bakımı : İguanalarınızı 10-15 günde bir ılık suyla yıkamanız hem derisindeki kaşınmaları hem de gözle görünmeyen mikropların temizlenmesi açısından çok yararlıdır. Ancak iguananızı yıkadığınız su ne sıcak nede soğuk olmalıdır. Bebek banyosu kıvamında ılık suyla yıkanmalıdır ve banyodan sonra hemen havluyla kurutulup sıcak ortamına geri konmalıdır. Banyodan sonra elde fazlaca gezdirmeniz onun üşüyerek hastalanmasına neden olabilir.
İguanalarınız deri değişimi ve üreme dönemlerinde biraz hırçın ve huysuz olurlar. Deri değişimini kolaylaştırmak için bu dönemde sık sık banyo yaptırabilirsiniz. Ayrıca atamadığı deri parçalarını elinizle dikkatli bir şekilde soyabilirsiniz.
İguanaların tırnaklarını uzadıkça kesmelisiniz. Uzayan tırnaklar bazı materyallere(perde, giysi v.b) takılarak iguananın tırnak ve parmaklarının kırılmasına neden olabilir. İguanaların tırnaklarını ışık altında görünen damarlara gelmeyecek şekilde kesmelisiniz.
Rahatsızlık Ve Hastalıklar: İguanalar tutsak olarak yetiştirilen sürüngenlerde yaygın olarak görülen birçok hastalığa maruz kalabilirler. Sık sık burunlarını kafesin çeşitli yerlerine sürtmelerinden dolayı burunlarının aşındığı görülebilir. Burun ucu yaraları kolay tedavi edilmesine rağmen ilerleyip ölüme kadarda götürebilir. Böyle durumlarda yaraya bepanthene sürülebilir.
Diğer yaygın olarak görülen hastalık D3 ve kalsiyum eksikliğidir. Bu hastalık UVA ve UVB ısınları eksikliğinden kaynaklanır. Metabolik kemik hastalığı kemiğin deforme olması ve kemik yapısının yumuşamasıyla şekillenir. Tedavi edilmezse ölüme götürür. Bazı deformeler tedaviden sonra düzelmeyebilir bu yüzden erken teşhis çok önemlidir.
Stomatitis veya ağız çürümesi birçok sürüngende görülür. Bu hastalık ağzın içinde veya çene hatları etrafında bakteriler tarafından oluşur. Bu hastalıkta güncel antibiyotikler ile veteriner hekim kontrolünde tedavi edilebilir. Stomatitis hastalığına yakalanan türler beslenme zorluğu çektiklerinden dolayı zayıf düşerler. Ağız içinin düzenli kontrolü bu hastalığın ilerlemesini azaltır. Ağız içi pembe ve sağlıklı gözükmelidir. Ağız içindeki herhangi bir süngerimsi veya değişik bir yapı stomatitisin belirtilerinden olabilir. Böyle bir durumda hayvan erken teşhis ve tedavi için hemen veteriner hekime götürülmelidir.
Keneler ve akarlar gibi dış parazitler özelliklede dışarıdan gelen türler için hayvanda vebaya sebep olabilir.
Keneler hayvanın kanıyla beslendiğinden dolayı hayvanın büyümesini ve gelişmesini engeller. Bu keneler dikkatlice cımbız veya forseps ile hayvanın üzerinden alınmalıdır. Kenenin alındığı yere hastalık bulaşma riskini azaltmak için Betadin solüsyonu sürülebilir. Bazı İguanalar tek hücreli iç parazitlere ev sahipliği yapabilirler. Bu hastalıkta ağırlık kaybı ve ishal görülür. Veteriner hekim tarafından dışkı tahlilleri incelenerek enfeksiyon teşhis edilir ve tedaviye başlanır.
İguana bakımı
İguananıza verilmesi gereken besinler ; iguananıza sakın acı ve ekşi besinler vermeyin aşağıdaki besinler rahatlıkla verilebilir.
Roka , Dereotu , Tere , Marul , Yeşil Biber , Kereviz, Lahana , Japon Gülü , Radika , Karahindiba , Ebegümeci , Turpotu , Brokoli , Muz , kivi , Elma , kabak rendesi , Salatalık , Çilek , Dut Yaprağı , Kiraz , kayısı , Kuru Yem ( Sera Raffy P, 3-4 günde bir takviye amaçlı ) , havuç ,beyaz dut , gül yaprağı ve çiçeği vs.
iguanalar besinlerini çiğneyemediğinden dolayı besinlerini küçük parçalara ayırarak verin ve her öğünde mutlaka 4-5 çeşit sebzeyi karıştırın
örneğin ; sabah 9 da vereceğiniz beslenme tabağına roka , tere , dere otu , dut yaprağı , salatalık , domates vb. hepsinden azar azar miktarda küçük parçalar halinde keserek tabağına koyun.
haftada bir veya 2 kez meyve vermeyi unutmayın
3-4 günde bir çok az miktarda bıçağın ucu kadar sofra tuzu 'nu verdiğiniz yiyeceklerin üzerine serpin bu igunuzun vücüdundaki tuz dengesini ayarlar ,
7 günde bir Calcidine granül takviyesi yapmayı unutmayın ( eczanelerde satılıyor ) bu kemik gelişimleri için çok önemlidir.bunuda haftada bir gün 4-6 tane granül şeklindeki calcıdıne granülü ezerek toz haline getirip yemeğinin üzerine serperek yapabilirsiniz ,
2-4 Günde bir 40-50 dk. UVA ( INFRAPHIL ultraviyole ışın ) kırmızı spot yakmanız gerekir bu igunuz için yaşam kaynağıdır eğer uv yakmazsanız igunuzun kemikleri gelişemez parmak ve ayak kemiklerinde şekilsiz büyüme kırılmalar vb.kemik hastalıkları görülür.
beslenme zamanları olarak sabah ve ikindi vakitleri seçilerek günde 2 veya 3 öğün besin verilir.
örneğin-- sabah 7-8 arası ilk beslenme
-- öğleden sonra 3-4 ikinci beslenme
-- akşam 9-10 isteğe bağlı olarak daha az miktarda üçüncü beslenme
su kabı her gün yıkanmalı ve yeni suyla doldurulmalıdır
İguananızın yıkanması ; İguananızı 8-10 günde bir ılık suyla yıkamanız hem derisindeki kaşınmalar hemde gözle görülmeyen mikropların temizlenmesi açısından çok faydalıdır ancak igunuzu yıkadığınız su ne sıcak nede soğuk olmalıdır bebek banyosu kıvamında ılık suyla yıkanmalıdır ve banyo yaptırdıktan sonra hemen havluyla kurutulup sıcak akvaryumuna konmalıdır igunuzu yıkadaıktan sonra elinizde fazla gezdirmeden sıcak akvaryumuna koyun aksi taktirde hastalanabilir
akvaryumunun temizlenmesi ; akvaryumdaki dışkıları ve yere dökülen besin artıklarını hergün düzenli olarak temizlemelisiniz aksi halde bakteri ve sineklere uygun ortam hazırlamış olursunuz...
akvaryumdaki ortamı ; yeşil iguanalar sıcağı ve nemi seven hayvanlardır, sıcaklık gündüz 24 C --- gece 22 C derecenin altına kesinlikle düşmemelidir akvaryumun en sıcak yeri 36 en soğuk yeri ise 27 C olmalıdır ve nem oranı gündüz %70 gece %80-90 olmalıdır bunuda günde 4-6 sefer akvaryumun içine ve igunuzun üstüne spreyle su püskürterek sağlıyabilirsiniz. igunun bulunduğu ortam ağaç dalı ve yapay yeşil bitkilerle dekore edilebilir yalnız dekorda kullanacağınız malzemelerin temiz olduğundan emin olun iguya çeşizli parazitler geçmemesi bakımından dışarıdan getirilen malzemeleri dezenfekte edin veya kaynatın
iguananızın durumu ; deri değişimi ve üreme dönemlerinde biraz hırçın ve huysuz olurlar deri değişimini kolaylaştırmak amacıyla bu dönemde igunuzu sık sık banyo yaptırabilirsiniz ve kalkmış deri parçalarını yavaşça kendinizde tutup soyabilirsiniz,,tırnakları uzadıkça en ucundan damarlara gelmiyecek şekilde kesmelisiniz damarlara gelmemek açısından ışık altında tırnakları kesin böylece damarları görürsünüz ve derinden kesmezsiniz.
İguana
Soğuk kanlı ve hiçbir zaman evcilleşmeyen canlılardır. İguanaların kendilerine has karakterleri vardır. Yağmur ormanları ve çöllerde yaşayan türleri bulunur, doğal ortamlarında ağaçlık ve su kanarlarında gruplar halinde yaşamayı tercih ederler. Birbirlerine üstünlüklerini dişleri ve kamçı gibi kullandıkları kuyruklarıyla sağlarlar. 1 yaşından sonra 2,5-3 metreye kadar uzayabilirler. Sebze,tatlı meyveler ve preslenmiş hazır gıdalarla beslenebilirler. İguanalar, bir yetişkin tarafından gözetim altında olmayan çocuklar için uygun değildir. 8 yaşından küçük çocuklar bu tür canlıları elledikten sonra muhakkak ellerini yıkamalıdırlar. Tırnakları düzenli kesilmeli, derisi sık sık yumuşak bir fırçayla temizlenmelidir.
Iguana'nın ihtiyaçları fazladır.

İlk aldığınızda 20-30 cm olan bu sevimli canlı ev ortamında sağlıklı tutulması başarılsa dahi, 100 cm ve üstüne varınca gerçekten sorun olacaktır.
Bu doğrultuda AKVARYUM 'da iguana beslemek yanlıştır.
Uygun olan kümes tarzı büyük bir kafesin içinde bakılmasıdır. Böylece oksijeni çok daha yüksek oranda soluyacak ve tellere tırmanarak da egzersiz yapabilecektir. Iguana beslemeye karar vermeden önce evinizde 2 metrekare alanı iguananıza ayırıp bu alana büyük bir kafes yaptırabiliyorsanız sorun yok. Bu kafesin içinde iguananızın, kalın bir halat yardımı ile tırmanarak ulaşabilecegi yerden 150 - 200 cm kadar yüksek, kafesin duvarlarına monteli bir dinlenme ve güneşlenme alanı yaratmalısınız. Kafesin duvarına monte edeceğiniz iguananızın boyutları ile orantılı bir sunta bu işi görecektir. Tabii ki bu sunta platformdan oldukça yukarıda ( iguananızın lambaya temasının bir şekilde engellenmesi unutulmamalı ) UV bir lamba şart. Bu sayede iguananız yerden yüksekte oldugundan kendini güvende hissedecek ve UV lamba sayesinde de keyifle güneşlenecektir. Kafesin zemininde gazete kağıtları kullanın. Böylece temizlemeniz ve hijeni sağlamanız kolay olur. Gene zeminde yada mümkünse zeminden biraz yukarıda bir akvaryum ısıtıcısı ile desteklenebilecek bir küvet yapın / yaptırın. Iguanalar suya ve banyo yapmaya bayılır.
Özellikle erkek iguanalar oldukça agresiftir. Ergenlik boyutlarına geldiğinde tahmin edemeyeceginiz kadar saldırganlaşabilir. Ve inanın gerçekten çok kötü ısırırlar.
Yiyecek olarak sebze den şaşılmamalıdır. Iguanalar etcil değil otculdur. Bazı iguana sahipleri iguanalarına köpek mamalarından tutunda hamburger bile yedirmektedir. Kısa vadede sorunsuz gibi görünsede bu kesinlikle yanlıştır. Iguananızın dieti; örneğin sadece marul, havuç yada elma dan oluşmamalıdır. Mümkün olan maksimum çeşitlilik sağlanmalı temin edilen sebze ve meyveler iguananızın boyutları oranında yiyebilecegi büyüklükte dogranmalı ve birbirine karıştırılmalıdır. Tabii ki iguana için hazırlanmış, extra vitaminlerde bu diete katılırsa harika olur. Böylece çok sağlıklı ve mutlu bir iguana'ya sahip olursunuz.
Iguanalar kuşlardan çok korkarlar. Doğada iguanaları avlayan birçok yırtıcı kuş olduğundan içgüdüsel olarak iguanalar kuşlardan korkarlar. Kuş sorununuz yok ise tabii ki kafesi daha fazla güneş alması için pencereye yakın olması çok iyi olacaktır.
Iguana sıcak iklimde yaşayan bir canlıdır. Bu nedenle bulunduğunuz yer türkiye'nin güneyinde ise sorun yok ama örneğin istanbul da iseniz kışın iguananızın üşümemesini birşekilde kesinlikle ve KESİNLİKLE sağlamak zorundasınız.
Herşeye rağmen iguananızı akvaryumda beslemekte iseniz; mümkün olan en büyük boy akvaryumu seçin. Akvaryumun üstünü asla tam olarak kapatmayın. Ama akvaryumun yüksekliğininde iguananızın akvaryumdan kaçmasını engelleyecek şekilde olmasına dikkat edin. Akvaryuma bir şekilde UV lamba takın. Bu lambanın çok fazla ısındığını unutmayıp iguananızın lambaya temasını engelleyici tedbirler alın. Akvaryumu ısıtmak için kullanacagınız malzameleri çok özenle seçiniz (ısıtıcı kaya gibi). Bu koşullarda bakılan iguanaların hemen hepsi fazla ısı nedeniyle yanmakta ve sonucunda ölmektedir.
DAVRANIŞLAR
Iguanalar genel olarak doğru şekilde yaklaşıldığında sakin canlılardır... Iguananıza yaklaşırken bazı şeylere dikkat etmeniz gerekir.
1. Elinizin Konumu
İguanalar 3. göze sahiptir ..ve bu deri altında başın üst terafındadır..görev olarak gölgeleri algılar ve thyroid üretimine katılır. Eğer elinizi arkasından yaklaştırıp sırttan karnına doğru tutuyorsanız iguananız sizi kuş vs gibi kendisine saldırabilecek bir hayvan olarak algılayıp savunma amaçlı agresifleşebilir. Igunanınıza elinizi ve sizi görebileceği bir şekilde yaklaşın... ve kavramaktan kaçının ayrıca eliniz karnı bölgesinin altına koyun ve kolunuzda uzanmasına izin verin davranışlarında değişim göreceksiniz.
2. Ses ve gürültü.
Aşırı gürültülü ortamlarda iguananız strese girebilir ve agresifleşir... Stres altındaki iguanalarda renkler de kararma görülür ..özellikle baş bölgesinde.
3. Özel durumlar
Erkek iguanalar bayanların periodları geldiğinde bunu anlarlar... o dönemde bayanların vücudunda üretilen feramon yetişkin dişi bir iguananın çiftleşme döneminde salgıladığı feramona çok benzer. bu sebepten dolayıda o dönemlerde bayanlar yaklaştığında veya iguana ile aşırı temasta bulunduklarında iguana kendini gösterme ve kur yapma adına agresifleşebilir.
bunlara dikkat ederseniz iguananızın davranışı bir süre sonra düzelecektir.
UV ampulleri iguanalar için gerekli ve önemlidir... UV oranı güneşin yaptığı açı ile ilgilidir ki tahmin ederseniz ki iguanaların asıl yaşama alanlarına kıyasla Türkiyede azdır. Satılan ampuller UVA ışını üretir ancak UVB üretmezler bu yüzden elinizden geldikçe iguanınızı güneşe çıkarın.
Canlınızın boyunu ve akvaryumun boyunu söylerseniz alanının yeterli olup olmadığını size söyleyebilirim.
Ağaç ise zor bir durum... parazit ve bakteri önleci yöntemler kullanmanız gerekir... sonuçta iguanalar %90 - %100 arası nem oranlarında yaşarlar...akvaryum vs gibi alanlarda bu ısı ve nem oranlarında bakteri oluşması doğaldır. iguanınızın üzerinde ki parazitleri dikkatli bir bakımla temizleyebilirsiniz ancak ne olursa olsun iguananızın üzerine veteriner kontrolü olmadan ilaç sürmeyiniz. Genellikle veterinerlerde size suyla seyrelteceğiniz solüsyonlar önereceklerdir ve iguananızı bu suda yüzdürmenizi söyleyeceklerdir.
İguanların parmak kemikleri ince ancak sağlamdır. sonuçta genel olarak tırmanıcı canlılardır . eğer parmağı o kadar kırıldıysa kalsiyuym sorunu yaşamaya başlamışsınız olabilirsiniz. İguanaların tırnaklarının içine kadar damarları vardır ...bu damarlardan biri bükülüp tıkanmış olabilir bu da ölü deriyi açıklar...Diyetine özen gösteriniz. D2-D3 vitamin destekli kalsiyum kullanmanızı öneririm.... İguananızı cam akvaryumda güneşe koymayınız ...ısı aşırı yükselip iguananızı öldürebilir.
İguanaların diyeti bir zor bir konudur.. ancak yiyecekleri şeyler çeşitlidir.. Önemli olan kalsiyumu yüksek fosforu düşük bir diyet sağlamaktır.Hardal yaprağı , turp yaprağı,kuşburnu,kuşkonmaz, kara hindiba vb + meyve(%85-%95 sebze-%5-%10 oranlarında meyve) genel besinlerini oluşturur...Iguananıza kesinlikle ıspanak,lahana ve brokoli ,hayvansal gıda (tırtıl,çekirge,sinek vs. ) vermeyiniz ciddi sağlık problemleri yaşayabilirsiniz. Yiyeceklerin besin değerine bakıp olabilirliği olanları seçebilirsiniz.
Veteriner Hekim Murat KUTAY |